Flexibel werken: willen we wel of niet?

Week van het nieuwe werken

Vorige week, 8 november t/m 14 november, is een landelijke campagne van start gegaan, ‘Het Nieuwe werken doe je zelf’. Deze campagne wilde medewerkers aansporen om zelf de aandacht te vestigen op Het Nieuwe Werken bij de werkgever. Dit kan zijn in de vorm van het aanvragen van een thuiswerkdag door het in eerste instantie te doen en aan te tonen dat het werkt en voor beide partijen een voordeel op kan leveren. Het gaat in ieder geval om initiatieven die experimenteren met minder tijds-, plaats- en duurgebonden werk. Een mindshift bij management en directie is m.i. de allerbelangrijkste verandering die plaats moet vinden bij de meeste organisaties.

Onderzoeken

Wel heel grappig dat in de week van Het Nieuwe Werken allerlei onderzoeksuitslagen bekend werden gemaakt die elkaar ook nog eens lekker tegen lijken te spreken. Een onderzoek in opdracht van de ministeries van OCW (Onderwijs) en van VWS (Volksgezondheid) uitgevoerd door TNS Nipo onder 795 Nederlanders tussen 18 en 65 jaar, wijst uit dat flexibel werken leidt tot minder stress, minder files, meer betaald werk en minder beroep op kinderopvang. Zelfs 85% van de Nederlanders staat positief tegenover flexibel werken. Bij 90 procent van de mensen die niet flexibel werken, is dat niet toegestaan. Als het wel zou mogen, zou 60 procent van hen vermoedelijk of zelfs zeker flexibel gaan werken. Voor meer dan de helft van de werkende Nederlanders is flexibel werken dan ook een belangrijke of doorslaggevende voorwaarde bij het zoeken naar een nieuwe baan. 61% van de professionals wordt gelukkiger van HNW. 74% van de werknemers werkt al eens thuis en 92% van de managers. En gelukkig denkt 71% van de werknemers bij een vroeg vertrekkende collega ‘Die is vast eerder begonnen’.
Onderzoek uitgevoerd door Newnews in opdracht van de initiatiefnemers Primair Projekt en newDirections wijst uit dat 68% van de respondenten (geen idee of het representatief is voor Nederland) kiest voor een eigen werkplek in plaats van flexibel. Daarentegen wordt maar 25% vrolijk van die werkomgeving. 63% wil iets aan de werkplek veranderen en 47% wil het personaliseren. En slechts 55% ziet de carrière met vertrouwen tegemoet.

De werknemer lijkt te zoeken naar rust, zekerheid en zorg. Meer dan 60% verwacht van de werkgever middelen om in gezondheid en vitaliteit te kunnen voorzien. Klassiek vergaderen heeft ook verreweg de voorkeur boven bijvoorbeeld virtueel.

Hans Topée, directeur van newDirections: ’Hypes zoals Het Nieuwe Werken drukken de werknemer in een keurslijf. De werkomgeving wordt een eenheidsworst waar mensen niet zichzelf kunnen zijn. Dit is funest voor de productiviteit binnen de organisatie. Voor een echt ondersteunende werkomgeving kijk en luister je eerst heel goed naar de werknemer. Veel bestuurders vergeten dat en streven slechts naar kostenminimalisatie. ‘

Weer ander onderzoek uitgevoerd door Monsterboard.nl geeft aan dat 57% van de mensen positief staat tegenover HNW. De meerderheid van de respondenten ziet Het Nieuwe Werken als een uitkomst, omdat ze hun werk kunnen doen wanneer ze dat het beste uitkomt. Slechts acht procent van de respondenten is minder positief over deze manier van werken. Vier procent vreest dat onregelmatige werktijden een aanslag betekent op hun privéleven. De andere helft denkt niet genoeg discipline te hebben om zelf zijn werktijd in te delen.

En tot slot onderzoek uitgevoerd door Twente Mobiel onder 8500 werknemers verspreid over 9 verschillende werkgevers wijst uit dat bijna de helft de voordelen inzien van flexibel werken. Een derde is positief over reizen buiten de spits en 1 op de 5 werkt wel eens thuis (meer dan 1 uur per week).

Feiten Leuk en aardig dit soort tegenstrijdige berichten, maar welk onderzoek is nu echt representatief en doet dat er überhaupt toe? Is het niet zo dat bijna elk onderzoek een bepaalde afhankelijkheid in zich heeft? Wat zijn nu eigenlijk de feiten?
Ik ben van mening dat elke situatie anders is, waardoor je heel goed moet kijken wat de wens is van de mensen die in de organisatie werken, welke branche de organisatie in werkzaam is, wat voor soort werk wordt verricht, hoe het staat met de medewerker en klant tevredenheid en nog vele andere vraagstukken. Met andere woorden HNW, Flexibel werken, Slimmer werken of Sociale innovatie is altijd maatwerk. Je kunt dit niet zomaar kopiëren, het is geen trucje.

Wat wel belangrijk is, is dat je als insteek de mens in de organisatie neemt, en niet zoals vaak gebeurd de techniek. Met andere woorden als het technisch mogelijk is, dan moeten we het maar doorvoeren. Dit is veel te simpel gedacht. En als de techniek nog niet op orde is, wat uit onderzoek van InSites Consultants blijkt, dan komt dat vanzelf wel op orde met wat investeringen. Zo blijkt 55% nog niet te beschikken over draadloos internet op kantoor. En heeft bijna 40% nog geen toegang tot zakelijke e-mail en agenda’s buiten kantoor. Smartphones, videoconferencing en webconferencing is zelfs maar bij maximaal 20% van hun respondenten beschikbaar.

Een feit is dat de nieuwe generatie Z die eraan zit te komen, heel anders is opgevoed. Zij zijn van de digitale wereld. Je zult als organisatie, wil je niet volledig vergrijzen op de langere termijn, mee moeten gaan met ontwikkelingen en de ontwikkel behoefte van mensen. Deze generatie heeft nog meer dan generatie Y behoefte aan een betere balans tussen het werk en de rest van hun leven. En daarnaast is de attentie boog erg laag. Zij zijn de generatie van het zappen. En zullen makkelijker zappen van werkgever als niet aan de juiste voorwaarden wordt voldaan. Aan de andere kant is het ook een generatie die erg hoge eisen en ambities in erg korte tijd heeft, waardoor ik me wel eens af vraag in hoeverre ze zich realiseren dat als je op je 25e piekt er weinig overblijft.

Feit is ook dat je thuis vaak veel geconcentreerder kunt werken en daardoor al een productiviteitswinst kunt halen van 8%. Daarnaast is geconstateerd dat flexibele werkers gelukkiger en loyaler zijn naar hun werkgever. Een groot deel (ruim 80%) denkt daardoor ook minder gebruik te maken van kinderopvang.

Feit of niet, mijn advies is, begin niet zomaar in het wilde weg. Kijk en luister goed naar de huidige organisatie en de mensen daarbinnen, maar ook naar de klanten. Steek niet in vanuit de technische mogelijkheden, maar zie dat als ondergeschikt. En weet dat het altijd WIN-WIN-WIN oplevert als je het goed aanpakt. En heb je geen verstand van dit soort grote verandertrajecten, schakel dan experts in die kunnen zorgen dat het een zeer succesvol traject wordt met een hoge ROI en mogelijke inzet van subsidies om de investeringen nog aantrekkelijker te maken.